Türkiye’de Koronavirüs (Covid-19) salgınının yarattığı ilk panik, Sağlık Bakanlığı’nın 10 Mart’ta açıkladığı ilk vaka ile başlamıştı. O gün bugündür gündemimizden yaklaşık 2 aylık bir evde kalma süreci, 140 binin üzerinde vaka, 5 sokağa çıkma yasağı ve her birimiz için sayısız ruh hali geçti. Pandemi tüm dünyada hem paralel, hem de bambaşka süreçlerle karşılanırken; bir “turizm merkezi” olan Bodrum’da neler yaşandığını listeleyip hem kişisel tarihimize not düşmek, hem de aklı Bodrum’da kalanlara durumu özetlemek istedik. Tam giriş-çıkış sınırlaması ve sokağa çıkma yasakları kaldırılmış, AVM’ler açılmış, otellerin açılışına ise erkenden gün sayılmaya başlanmışken…
İlk Korona açıklaması, Bodrum Acı Ot Festivali ve eğlence merkezlerinin kapatılması…
Covid-19 salgınının ülkemizin gündemine yağmalanan kolonya reyonları hızıyla düşmesi, tam da Bodrum Belediyesi’nin Ortakent’te düzenlediği Bodrum Acı Ot Festivali hafta sonuna denk gelmişti. O cuma etkinlik rehberimizi defalarca güncellemek durumunda kaldığımızı hatırlıyorum; kültür merkezleri ve kapalı alanlardaki etkinliklerin 1 Mayıs tarihine kadar iptal edildiği açıklanmış, diğer mekanlar da etkinliklerini birer birer ertelemeye başlamıştı.
Bodrum Belediyesi‘nin hızla önlem sürecine dair açıklamalar yapması içimizi rahatlatsa da, büyükşehirlerden Bodrum’a gelecek onca misafire rağmen festival iptal edilmemişti. Kendi adımıza festivale katılmadık, o cuma “biz yarından itibaren evden çıkmıyoruz” diyerek, kişisel karantina hikayemizi 14 Mart’ta başlatmış sayıldık. Nitekim tam bir hafta sonra mekanlar kapanacak, herkes için mümkününce evde kaldığı ve gözünü haberlerden ayıramadığı bir süreç başlayacaktı…
Festival gerçekleşti ama, tahmin edilebileceği gibi geçtiğimiz yıllardaki o muazzam kalabalık neyse ki yaşanmadı. O zamanlar maske kültürümüz yok, “festivalden renkli görüntüler” karelerinde yerini almadı. Bodrum’a gelenlerin bir kısmı döndü, bir kısmı Bodrum’da kaldı; bazıları ise Bodrum’a doğru daha yeni yola çıkmıştı. Bodrum sokakları, caddeleri, meydanları hızla dezenfekte edilirken; Türkiye’nin her yerinde olduğu gibi Bodrum’da da marketler adeta yağmalanmaktaydı; en çabuk boşalan rafların başını alkollü temizlik ürünleri ve şişe şişe stoklanan içecekler aldı. 😇 Panik başlamıştı: Bodrum hastanelerinde vakaların olduğuna dair Whatsapp grubu yazışmaları da gecikmedi, resmi açıklamalar bu “dedikodu”ları yalanladı. Aynı hafta sonu Kos-Bodrum feribot seferleri durduruldu. Bar ve eğlence mekanlarının faaliyetlerini durduran genelge illerin valiliklerine yollandı.
Türkiye’de Covid-19 kaynaklı ilk kayıp ve Belediye Başkanı Ahmet Aras’ın “Bodrum’a gelmeyin” uyarısı
Türkiye’de Coronavirus’e bağlı ilk ölüm, 15 Mart 2020’de gerçekleşti. 16 Mart’ta 81 ile gönderilen genelge ile; tiyatro, gösteri merkezi, sinema, gazino, bar, kafe, çay bahçesi, çocuk alanı, havuz, spa ve spor merkezleri dahil tüm umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin faaliyetinin, 17 Mart’tan itibaren geçici olarak duracağı duyuruldu. (Bu ruhsat kategorileri dışında kalan mekanlar bir süre daha açık kalacaktı.)
17 Mart’ta, Başkan Aras, koronavirüs önlemlerimiz hakkında bir basın toplantısı düzenledi ve “Sağlığınız ve güvenliğiniz için evinizde kalın” diyerek en önemli uyarıyı tatilcilere yaptı. Okullar uzaktan eğitim sistemine geçmişti ve bazılarının bu konu hakkında kullandığı kelime “tatil”di. Bodrum’a yazlıkçı akını çoktan başlamıştı; Ahmet Aras ise turizmci kimliğine rağmen konuya duyarlılıkla yaklaşıp, Bodrum’un sağlık hizmetlerinin kışlık nüfusuna göre tasarlandığını ve Bodrum hastanelerinde toplamda sadece 17 adet yoğun bakım yatağı olduğunu belirtti. Bodrum’da yazlığı olan büyükşehirlilerden, küçük sahil beldelerinde durumun hassaslığını anlamalarını rica etti ve “Bu bir kısıtlama değil ama önemli bir temennidir.” dedi.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
Ahmet Aras’ın bu açıklamayı yaptığı sıralarda, dünya genelinde virüsün bulaştığı kişi sayısı 169 bini geçmiş; Avrupa’nın en zor durumdaki ülkesi olan İtalya’da Koronavirüs nedeni ile ölenlerin sayısı 1800’lere yükselmişti. İtalya’daki Lombardiya bölgesinden güneye göçlerle yaşanan felaketin bir benzerini yaşamamak için, tüm ülkeler gerekli seyahat önlemlerini almaya çoktan başlamıştı. Yazlıkçılarımız fazlasıyla alınıp, “vergisini ödediğimiz evimiz!” defansına geçmişlerdi; ama korkulan şey tam olarak o senaryonun yaşanması ve Bodrum’un sağlık olanaklarının, bugün 300 binlere varan nüfusa yetmemesiydi. Aynı açıklamada, Bodrum’da gerekli ekipman, laboratuvar kitlerinin olmadığı; Bodrum’da yapılan tetkiklerin Ankara’ya gönderildiği ve sonuçlarının birkaç günden önce gelmediği de belirtilmişti. O akşam, Bodrum’un bir diğer gerçeği olan deprem, bir dakika içinde iki kez bize kendini hatırlatarak, moralimizi bir kez daha sallamayı ihmal etmedi…
65 yaş üstüne sokağa çıkma yasağı, kafe ve restoranların kapanması…
Evdeki ilk haftamızın finalinde, İçişleri Bakanlığı risk gruplarının başını çeken 65 yaş üstüne sokağa çıkma yasağı getirdi. O hafta sonu hakkında en çok aklımda kalan şey, aslında güvenlikleri için evde kalması istenen büyüklerimizin medyada bir nevi ötekileştirilmesi, kalplerinin kırılması gerçeğiydi. 😔 Bodrum Belediyesi Zabıta ekipleri, evden çıkamayanların alışveriş gibi ihtiyaçlarını karşılamak için seferberliğini ilan etti; “Vefa Sosyal Destek Ekipleri” kuruldu.
Derken, salgını ile mücadele kapsamında lokantalarla ilgili ek genelge yayınlandı ve mekanlar kapanmış sayıldı. Sadece paket servis ve take away’in işleyeceği kısıtlamalar doğrultusunda; birçok Bodrum mekanı evlere servis konusunda ilk denemelerini yaptı; ancak astarı yüzünden pahalıya geldiği için geri adım atmak zorunda kaldı. Eve dışarıdan yemek istemekten bile korkar hale geldiğimiz, Instagram’da ev yapımı ekmek fotoğraflarının paylaşıldığı zamanlardı.
Bir hafta gibi kısa bir zamanda arka arkaya gelen tedbir kararlarıyla, ülke çapında birçok sektör faaliyetini durdururken, inşaat sektörü her zamanki gibi kurallardan adeta muaftı. Yasal olarak kapatılması öngörülmeyen şantiyelerdeki tehlikeye dikkat çekildi ve Başkan Aras iş yeri sahiplerinden en üst düzeyde tedbir alınmasını talep etti. İnşaat yasağı yaklaştığı için olsa gerek, burun buruna çalışan işçi sayıları ne yazık ki daha da artmıştı ve önümüzdeki hafta sonlarında gerçekleşecek sokağa çıkma yasaklarında bile Bodrum’daki tek ses inşaat makinelerininki olacaktı…
Bodrum’da Covid-19 kaynaklı ilk kayıp ve şehirler arası toplu yolcu taşımacılığının sınırlanması
25 Mart’ta; bir hafta kadar önce İstanbul’dan Ortakent-Yahşi mahallesindeki yazlığına gelen ve koronavirüs testinin pozitif çıkmasının ardından tedaviye alınan 91 yaşındaki bir emekli cerrahı kaybettiğimizin haberini aldık. Bu haberi, Başkan Aras’ın “Bodrum’da şu anda pozitif vakalarımız var ve artmaya devam ediyor. Durum son derece ciddi” açıklaması takip etti. “Onlarla bir şekilde temas eden yüzlerce hemşerimiz olduğunu düşünüyoruz” dediğinde ise, yine mesajlaşma gruplarında dönen pazarlar ve marketlerde çıkan vakalar ihtimali kafamızda güçlendi. Küçük yerin pandemi dezavantajlarından bir diğeri; hemen hemen hepimizin aynı yerlerden alışveriş yapması, aynı merkezlere mutlaka gitmesi.
Bodrum Belediyesi, özellikle pazarlar için elinden gelen önlemleri uyguladığını söylüyor; ancak ilçede yaşayanlardan da destek istiyordu. Çevre Koruma ile Temizlik İşleri Müdürlüğü personellerinden kurulan dezenfektasyon birimi çalışıyor; Ahmet Aras da her fırsatta Bodrum’un her yerden daha fazla risk altında olduğunun altını çiziyordu, hatta “Gelin, biz Bodrum’da sokağa çıkma yasağını kendimiz ilan edelim” çağrısında bulunmuştu. Birkaç gün sonra, şehirler arası otobüs ve uçak seferleri kısıtlandı; ancak özel araçlar bu yeni tedbirde kapsam dışında bırakıldı.
Mart ayının sonunda yeni kayıplar, Bodrum girişindeki önlemlerin artırılması…
Mart sonunda, dünya basını Türkiye’nin 9 bin 217 vakaya en hızlı ulaşan ülke olduğuna dikkat çekiyor ve durumun endişe verici olduğunu söylüyordu. Toplam kayıp sayımız 214’e çıkmışken, Bodrum’dan bu sayılara 2 kişi daha eklenmişti. Birçoğunuzun geçirdiği Koronavirüs sürecinin aksine, “küçük yer” dinamiklerine sahip olan Bodrum’da yaşayanlar için, mevzu “televizyondaki sayılar”dan ibaret değildi. Tanıdıklarımızdan vaka haberleri alıyor, hem üzülüyor hem korkuyor, sosyal medyada sanılanın aksine evden çıkmıyorduk. Bodrum girişindeki kontrol noktasında güvenlik önlemleri arttırılmıştı. Kaymakam Bekir Yılmaz, Bodrum’a gelenlerin 14 gün dışarı çıkamayacağını, adres bilgilerinin alınarak gerekli kontrollerin yapılacağını belirterek “tatile” gelenleri uyardı.
Mart sonunda, Bodrum’un nüfusu 70 bin kişi kadar daha artmıştı…
Yazının devamı için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz…
Koronavirüs Salgını Sürecinde Bodrum’da Neler Oluyor? (Bölüm 2, Nisan)
